Dinh dưỡng quyết định chiều cao một
người (32%), hơn cả di truyền, thể lực, môi trường; song nhiều gia đình
Việt chưa chú ý yếu tố này để nâng cao tầm vóc trẻ.
Thống kê của Viện dinh dưỡng quốc gia cho thấy
người Việt Nam hiện thấp nhất
khu vực châu Á. Qua 3 thập kỷ, người Việt có cao lên nhưng rất chậm, 10
năm chỉ tăng thêm một cm. Hiện chiều cao trung bình của nam thanh niên
nước ta là 164 cm, thấp hơn 8 cm so với Nhật, 10 cm so với Hàn Quốc.
 |
Ngoài gene di truyền, yếu tố dinh dưỡng, môi trường và vận động
đóng vai trò quan trọng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ. Ảnh minh họa: TT.
|
Phát biểu tại chương trình “Nâng cao tầm vóc Việt” hôm 4/11 ở TP HCM,
Phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện Trưởng Viện Dinh dưỡng
quốc gia cho biết, một trong những nguyên nhân khiến thanh thiếu niên
nước ta chậm phát triển chiều cao là do không được chăm sóc đúng cách từ
khi hoài thai trong bụng mẹ.
Bà Lâm đơn cử nhiều trường hợp trẻ có cha mẹ là người Việt sinh sống ở
Pháp, Mỹ, Nhật, khi trưởng thành, các em cao tương đương, thậm chí nhỉnh
hơn bạn đồng trang lứa ở nước sở tại. "Điều này cho thấy chiều cao
không hoàn toàn do gene mà còn phụ thuộc nhiều yếu tố như dinh dưỡng,
môi trường, tâm lý, vận động", bà nói. Cụ thể nghiên cứu về các yếu tố
ảnh hưởng đến chiều cao cho thấy chỉ 23% là di truyền, 25% do tâm lý và
môi trường sống, 20% rèn luyện thể lực, quan trọng nhất là chế độ dinh
dưỡng chiếm đến 32%.
 |
Nghiên cứu ghi nhận chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quyết định chiều
cao của con người. Kết quả này được công bố tại lễ phát động chương
trình “Nâng cao tầm vóc Việt”.
|
Theo thống kê, tại Việt Nam hiện nay cứ 5 trẻ 5 tuổi thì có một trường
hợp bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, cứ 3 trẻ dưới 5 tuổi có một bị suy
dinh dưỡng thể thấp còi nhẹ. Bà Lâm khuyến cáo, trẻ bị thấp còi lúc 3
tuổi, khi đến 18 tuổi sẽ có chiều cao thấp hơn so với chiều cao bình
thường có thể đạt đến.
Theo bà, có 4 lý do khiến trẻ Việt thấp bé nhẹ cân. Đó là trong
thời kỳ mang thai, người mẹ không được chăm sóc tốt. Thai phụ dễ bị bệnh
dẫn đến thai nhi bị suy dinh dưỡng hoặc giảm hấp thụ dinh dưỡng. Thứ
hai là trẻ thiếu canxi do cha mẹ thiếu kiến thức nuôi con. Nhiều trẻ
không được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Chỉ 62% được bú sớm
trong vòng một giờ đầu sau sinh, 20% được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng
đầu.
Khảo sát còn ghi nhận chỉ 22% trẻ được bú mẹ đến 24 tháng tuổi. Trong
khi bé ăn dặm quá sớm hoặc không đúng cách, thức ăn không đa dạng lại bị
thiếu canxi. Canxi là nguyên vật liệu xây dựng khung xương, giúp trẻ
cao lớn, hệ thần kinh phát triển, kích hoạt hệ miễn dịch, đóng vai trò
quan trọng trong hoạt động co giãn của cơ bắp. Thiếu hụt canxi khiến trẻ
quấy khóc về đêm, chậm mọc răng, còi xương, nặng có thể khó thở, co
cứng toàn thân, mặt tím tái, thở nhanh.
Nguyên nhân thứ ba là ở một số vùng nghèo, trẻ không đủ thực phẩm để ăn
dẫn đến thiếu hụt protein, vitamin, khoáng chất, không tiếp cận được hệ
thống y tế, nguồn nước sạch và hệ thống vệ sinh tốt. Tình trạng này
khiến các em dễ bị nhiễm khuẩn gây bệnh, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến
sự phát triển của hệ cơ xương khớp.
Thứ tư là người Việt lười vận động. Vận động đúng cách sẽ giúp trẻ ăn ngon, ngủ sâu, tăng cân, kích thích sự phát triển của tế bào xương, tăng chiều dài của xương, từ đó đạt được chiều
cao tối đa, cải thiện nhược điểm về gene di truyền. Trong khi đó Việt
Nam được xếp vào nhóm lười vận động nhất thế giới với chỉ hơn 15% người
tập thể dục nhiều hơn 30 phút mỗi ngày.
 |
Nghiên cứu cho thấy trẻ bị suy dinh dưỡng lúc 3 tuổi, khi trưởng thành sẽ có chiều cao thấp hơn mức có thể đạt được.
|
Từ thực trạng trên, bà Lâm đề nghị cần có một số giải pháp nhằm nâng cao tầm vóc và thể lực cho trẻ. Ví dụ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho phụ nữ trước và trong khi mang thai; nên cho trẻ bú sữa mẹ ngay từ khi mới sinh; trẻ từ 6 đến 24 tháng tuổi tiếp tục bú sữa mẹ và ăn thực phẩm bổ sung hợp lý; bổ
sung canxi đúng cách. Chọn chế phẩm canxi dễ hấp thu, phù hợp sử dụng
hàng ngày, chẳng hạn như sữa. Nên uống sữa sau khi ăn một tiếng đồng hồ,
tốt nhất là vào buổi sáng hoặc trưa khi cơ thể vẫn còn hoạt động để
tránh tình trạng ngưng đọng canxi.
Bà Lâm cũng khuyên nên tập cho trẻ sở thích vận động, chọn bài tập phù hợp lứa tuổi, với cường độ hợp lý. Chẳng hạn, trẻ
2-5 tuổi cần những trò chơi đơn giản, vận động tự do như đi chơi công
viên, chạy nhảy, đạp xe mini. Các động tác vươn cao, duỗi dài cũng giúp
bé phát triển chiều cao. Nên giữ cường độ vừa phải, mỗi ngày khoảng 15
phút. Trẻ 6-7 tuổi có thể tập nhịp điệu, bơi lội, chạy bộ, thể dục nhịp điệu, bóng đá. Trẻ trên 8 tuổi nên đạp xe, chơi bóng rổ, bóng đá, bơi lội…
"Nếu khắc phục được những hạn chế, đồng thời phát huy các yếu tố có lợi
cho sự phát triển hệ cơ xương khớp thì tương lai thanh thiếu niên nước
ta có thể đạt được chiều cao trung bình là 1,7 mét", bà Lâm cho biết.
Bà Trần Thị Hương, Phó Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho biết,
Hội đã kêu gọi sự cộng tác của các tổ chức, doanh nghiệp đẩy mạnh nhiều
hoạt động tuyên truyền, vận động phụ nữ tham gia chăm sóc sức khoẻ, vệ
sinh môi trường và vệ sinh cá nhân. "Chị em nâng cao nhận thức về chăm
sóc sức khỏe, thay đổi hành vi thói quen của chính mình và thành viên
trong gia đình theo hướng tích cực. Từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống,
cải thiện chỉ số về chiều cao và tầm vóc của thế hệ tương lai đất
nước", bà Hương nói.