Huyền bí Vân Kiều - Kỳ 1: Chiếc lá tránh thai

TT - Tôi hỏi các cán bộ dân số miền núi Quảng Trị: vì sao trai gái Vân Kiều đi sim (đi tìm hiểu chuyện yêu đương và hẹn hò với người yêu) thoải mái vậy mà không để lại hậu quả sinh con ngoài ý muốn?

Đó là bí ẩn của người Vân Kiều, họ có một thứ lá tránh thai rất hiệu nghiệm.

Không chỉ anăng, người Vân Kiều còn có những bí quyết chữa bệnh rất giản đơn nhưng hiệu nghiệm lạ lùng, nhất là những bệnh gân, cơ, xương, khớp. Bác sĩ Dương Quát bên cây anăng do ông ươm trồng - Ảnh: Xuân Dũng

Chiếc lá đó có tên anăng mà theo lời của đồng bào là phép lạ giàng (trời) ban cho người Vân Kiều. Với chiếc lá này, trai gái có thể tình tự thâu đêm mà không sợ mang thai.

Lá của giàng
Một đêm giữa rừng sâu Hướng Hóa, huyện miền tây Quảng Trị nằm sát biên giới Việt - Lào, chúng tôi ngồi bên bếp lửa nhà sàn với già làng Hồ Pay. Chai rượu men lá cây rừng đã cạn, chủ và khách đã trở nên thân tình, tôi mới hỏi về chiếc lá bí ẩn kia.
Già Pay nói như đinh đóng cột: “Đúng là có chiếc lá anăng dùng để tránh thai. Nhờ nó mà trai gái mới dám đi sim. Nhưng không phải ai cũng biết lá anăng mô”. Chỉ một vài người già đứng đầu các dòng họ mới biết rõ lá anăng ở đâu. Họ lên núi tự tay hái lá rồi đem về cho con cháu sử dụng. Chỉ cần lót lá này dưới lưng hay giắt trong người thì trai gái đi với nhau suốt cả đêm cũng không lo. Bây giờ thì càng ít người biết đến lá anăng. Họ cũng chỉ nghe nói, nghe kể mà thôi.
Tôi khẩn khoản nhờ ông cụ sáng mai dẫn đường đến nơi có chiếc lá kỳ bí ấy. Già Pay lắc đầu dứt khoát: “Chịu thôi, lâu rồi không đi, bố cũng quên chỗ rồi. Mà đụng đến lá này không phải chuyện chơi. Đây là lá của giàng, không được cho người ngoài biết”. Rồi ông nói sang chuyện khác. Càng năn nỉ ông già càng cương quyết. Tôi thất vọng tính chuyện sớm mai về xuôi, với một nỗi ấm ức và cả sự hoài nghi về chiếc lá huyền bí kia.
Đem mối hoài nghi tôi tìm đến hỏi ông Hồ Chư, một nhà nghiên cứu văn hóa người Vân Kiều, am hiểu phong tục tập quán dân tộc mình nay gần bảy mươi tuổi. Ông quả quyết: “Có chiếc lá anăng thật đấy. Chính tôi từng dùng nó, hiệu quả thần kỳ”, ông Chư cười khà khà. Nhưng khi tôi nhờ ông dẫn đường đi tìm lá anăng, ông Hồ Chư lại lắc đầu: “Ông cụ cho tôi chiếc lá đã vào Tây nguyên lâu rồi. Bây giờ không biết hỏi ai”.

Gian nan tìm kỳ hoa dị thảo
Dò hỏi mãi rồi đến một ngày, người quen sống ở xã Húc Nghì (huyện Đakrông, Quảng Trị) gọi điện cho tôi: “Em đã dò hỏi nhiều người, họ nói ở bản Cợp còn một ông già biết chiếc lá anăng. Em nhờ người thuyết phục, ông ấy đã nhận lời sẽ dẫn đường cho mình. Nhưng đi bộ lên đó gần cả ngày đường. Anh sắp xếp nhanh lên”. Thu xếp công việc, mấy hôm sau tôi xách balô lên đường trực chỉ hướng tây Quảng Trị.
Sáng sớm, tôi và Sinh (cậu thanh niên ở Húc Nghì) lên đường sau một đêm ngủ lại vùng cao trong sự thấp thỏm. Đường lên bản Cợp cứ ngược dốc mà đi. Sinh cho biết: “Ông già đó tên Hồ Pơ, đòi phải có lễ cúng giàng một con gà, một chai rượu.
Vào bản mình mua gà cũng được, còn rượu em đã chuẩn bị sẵn. Vậy là yên tâm rồi”. Chúng tôi đến bản Cợp khoảng 2g chiều và tìm hỏi nhà ông Hồ Pơ. Bản nằm sâu giữa núi rừng, không mấy khi có khách người Kinh nên thấy chúng tôi, người lớn trẻ nhỏ đều ùa ra.
Họ nói ông già Hồ Pơ mới đi khỏi nhà ngày qua.Tai tôi như muốn ù lên. Cuối cùng đến nhà của ông thì con cháu cho biết ông mới đi thăm bà con bên nước Lào hôm trước và cũng không biết khi nào về. Tôi ngồi phịch xuống đất, người rã rời, mệt và thất vọng không biết để đâu cho hết.
Lại một đêm nữa ngủ giữa rừng sâu. Đêm nằm vắt tay lên trán nghĩ đến chuyện sẽ quay lại một ngày gần nhất. Vừa nghĩ vừa chắc lưỡi tiếc nuối. Nửa tháng sau, Sinh báo tôi ông già đã mất.

Đã tìm thấy lá anăng
Dần dà dò hỏi và qua đồng nghiệp, tôi mới được biết có ông bác sĩ tên Dương Quát là người tìm thấy lá anăng hiện ở tại thành phố Đông Hà (Quảng Trị). Tôi gọi điện thoại cho ông với tâm trạng không mấy hi vọng thì được trả lời: ”Đúng là tôi đã tìm thấy lá anăng!”.
Tôi mừng như bắt được vàng, nhưng khi xin gặp ông để tìm hiểu thì ông lại nhất mực từ chối: “Chỉ vì tôi không muốn phổ biến thông tin về loại lá này nữa, vậy thôi”.Tôi chưng hửng nhưng kiên trì thuyết phục và rốt cuộc ông Quát đồng ý tiếp tôi.
Bác sĩ Dương Quát tuổi đã ngoài 70, nguyên là chủ nhiệm Ủy ban Dân số và kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Trị, hiện là chủ tịch Hội bảo trợ trẻ em tàn tật và nạn nhân chất độc da cam của tỉnh này.
Ông Quát cho biết những năm kháng chiến ở rừng, ông có nghe nói đến một loại lá cây rừng kỳ diệu trên dãy Trường Sơn của đồng bào thiểu số. Nhưng chỉ nghe vậy, còn sự thật thế nào thì ông cũng không rõ.
Thế rồi khi nhận công tác chuyên trách dân số, bác sĩ Quát mới có điều kiện tìm hiểu cụ thể hơn. Đúng là có chiếc lá tránh thai, nhiều già làng đã khẳng định chắc chắn như vậy. Nhưng để được mắt thấy tai nghe là cả một câu chuyện dài rắc rối, ly kỳ.
Cuối cùng bằng tâm huyết và uy tín của mình cùng anh em đồng đội, ông Quát đã lấy được cây anăng sau khi mang lễ vật tươm tất gồm một con heo to tướng, rượu và gần một tạ gạo để già làng cúng giàng xin phép được nhổ cây thiêng ở núi. Ông Quát đem được cây anăng về xuôi như đem một kho báu sau biết bao huyền thoại lưu truyền. Chuyện đã qua từ hơn mười năm trước.
Tôi nóng ruột xin phép bác sĩ Quát cho được mắt thấy tay sờ chiếc lá huyền bí mà mình đã bao ngày cất công tìm kiếm. Ông dẫn tôi lên sân thượng. Chậu cây anăng hiện ra trước mắt: “Ôi, anăng đây rồi”. Tôi hồi hộp ngồi xuống nâng niu chiếc lá. Nó là một loại cây họ lan được trồng trong chậu. Đơn giản vậy thôi mà cứ ngỡ như là cổ tích.

Giấc mơ anăng
Ông Quát cho hay sau khi tìm thấy và đưa được cây anăng về, ông đã bắt tay nghiên cứu công dụng của nó. Công việc của ông ngày ấy được tỉnh và cả ngành dân số trung ương ủng hộ. Ông Mai Kỷ, lúc ấy là bộ trưởng - chủ nhiệm Ủy ban Dân số - kế hoạch hóa gia đình quốc gia, đã duyệt kinh phí 100 triệu đồng cho bác sĩ Dương Quát nghiên cứu.
Ông Quát đã thử nghiệm tác dụng của thuốc được điều chế từ lá này trên các cặp chuột bạch tại Trường đại học Y khoa Huế. Chiếc lá tránh thai cho hiệu quả thật sự. Tiếp đó, ông Quát đã cho hàng chục cặp vợ chồng tự nguyện thử biện pháp tránh thai từ lá anăng, cũng thành công.
Thế nhưng công trình nghiên cứu của bác sĩ Dương Quát phải dừng lại nửa chừng chỉ vì thiếu kinh phí. Để hoàn thiện công trình nghiên cứu nhằm áp dụng rộng rãi, đòi hỏi phải qua nhiều giai đoạn; phải có kinh phí, có sự vào cuộc đánh giá nghiêm túc của các nhà khoa học về tác dụng, về các biến chứng có thể xảy ra từ viên thuốc tránh thai anăng.
Đến lúc đó dường như không mấy ai mặn mà với chiếc lá tránh thai thoạt nghe có vẻ hoang đường ấy nữa. Và câu chuyện về chiếc lá đang hay bỗng dưng dang dở. Kể chuyện này, ông Quát có vẻ buồn vì tâm huyết cả đời người đã không toại nguyện.
Cũng có những người nước ngoài ngỏ lời muốn ông chuyển nhượng chiếc lá cùng những bí mật của nó với giá cao, nhưng ông lắc đầu từ chối. Ông bảo không lẽ tâm lực bao năm của mình lại giao cho người nước ngoài sở hữu.Vậy là viên thuốc tránh thai từ chiếc lá anăng vẫn chỉ là mơ ước.
HUYỀN BÍ VÂN KIỀU

mẹo vặt không ngờ trong cuộc sống

Mỗi ngày đều có những vấn đề nho nhỏ mà chúng ta thường không có nhiều thời gian để giải quyết. Giờ đây, nhờ có internet mà chúng ta được biết thêm rằng trên thế giới, đã có nhiều người tìm ra các giải quyết cực kì thông minh và đơn giản cho những vấn đề nhỏ đó của chúng ta.

1. Làm tan sương ở gương trong buồng tắm trong vài giây

Khi bạn tắm, trên gương thường có một lớp sương mờ mỏng ngay cả khi trong phòng tắm có quạt thông gió khiến cho chiếc gương trở nên khá vô dụng khi mà bạn gần như chẳng trông thấy gì ngoài những hình mờ mờ. Tuy nhiên bạn có thể xóa tan lớp sương này chỉ trong vài giây bằng máy sấy tóc. Tất cả những gì phải làm là dùng máy sấy sấy khô chiếc gương. Dù để ở chế độ nóng hay mát thì máy vẫn sấy khô bình thường và cho tác dụng như nhau.

2. Hâm nóng thức ăn rán mà không sợ đồ ăn bị ỉu

Một số loại đồ rán có thể vẫn được sử dụng tốt ngay cả khi để qua một ngày. Nếu bạn muốn thức ăn được nóng giòn như mới chế biến mặc dù đã để qua một đêm trong tủ lạnh, hãy gói chúng vào trong tờ giấy bạc rồi đặt trong lò nướng. Hơi nóng tỏa từ trên xuống sẽ khiến thức ăn trở nên giòn hơn. Đây chỉ là một mẹo nhỏ nhưng lại tạo sự khác biệt lớn.

3. Dễ dàng loại bỏ túi rác cồng kềnh từ thùng rác

Một trong những điều khó chịu nhất khi đổ rác là lấy những túi rác đầy ụ ra khỏi thùng. Túi nilon đựng rác không chắc chắn cho lắm nên bạn không thể nào kéo quá mạnh được, nhưng nếu không kéo mạnh ra thì bạn lại không thể lấy được túi rác ra khỏi thùng. Mỗi lần đổ rác là một lần bạn phải “vật lộn” một hồi mới lấy túi rác ra được. Giải quyết thế nào bây giờ? Hãy khoan một lỗ trên thành của thùng. Cách này sẽ giúp cho không khí lưu thông và giúp bạn lấy túi rác ra dễ dàng.

4. Tỉnh táo nhờ hít đất

Sẽ thật là khó để tỉnh táo và minh mẫn cả ngày khi mà đêm hôm trước bạn không được ngủ đủ giấc. Sử dụng các chất kích thích như café không phải lúc nào cũng là giải pháp tốt bởi chúng có thể gây ra một vài vấn đề về sức khỏe về sau này. Có một cách rất đơn giản giúp bạn tỉnh táo và thoải mái đó là chống đẩy. Bạn không cần phải chống đẩy cật lực như các vận động viên tập luyện thể thao mà chỉ cần chống đẩy từ 10 đến 20 nhịp một lần là được. Cũng không nên vận động quá nhiều để ra mồ hôi, sẽ khiến bạn khó chịu cả ngày.

5. Loại bỏ cơn đau ngang hông trong vài phút

Dù bạn có thích chạy bộ hay không, thì đây cũng là một cách tập thể dục hàng ngày rất hữu hiệu, trừ một điểm khá khó chịu đó là bạn thường bị đau xóc bên hông khi chạy mệt. Điều này rất dễ khiến bạn cảm thấy "nản" và sẽ không muốn tiếp tục chạy trong ngày hôm sau. Thật may vì có một cách xua tan cảm giác đau này rất nhanh chóng: bạn hãy gập người xuống sao cho đầu ngón tay hoặc bàn tay chạm vào các ngón chân. Nếu cách này không có tác dụng, hãy thử dùng ngón tay nhấn vào phần bụng bị đau. Mục đích của các động tác trên đó là giải phóng và chuyển hướng lượng máu lưu trữ trong vùng bị đau, khi đó bạn sẽ không cảm thấy đau nữa và mau chóng quay lại với bài tập chạy một cách thoải mái.

6. Tránh làm tràn nước bằng cách rót nước trên 1 chiếc đũa

Có một cách khá đơn giản để rót nước vào chai mà không sợ bị tràn ra ngoài đó là sử dụng đũa. Bằng cách đặt chiếc đũa vào miệng chai rồi từ từ rót nước vào chiếc đũa, nước sẽ theo đũa từ từ chảy vào chai mà không bị tràn ra ngoài.

7. Mặc quần mà không sợ quần trong bị bó

Ai cũng phải mặc quần. Quần là thứ mà chúng ta phải mặc cả đời. Mà các bạn biết đấy, mỗi khi mặc quần hơi chật một chút xíu thì phần trong rất dễ bị bó và khó chịu. Có một cách giải quyết rất đơn giản, đó là để quần trong vào cùng với quần, sau đó mặc cả hai cùng lúc. Việc này sẽ mất ít thời gian và công sức hơn mà lại giúp bạn mặc quần rất vừa vặn thoải mái

8. Buộc dây giày đúng cách

Buộc dây giày quả thực rất mất thời gian. Rất nhiều người trong số chúng ta không hề biết buộc dây đúng cách mà không hề nhận ra điều đó , và những nút thắt mà chúng ta tạo ra không hề làm công việc của nó. Những nút này được goi là nút dễ tuột (granny knot). Bạn sẽ phải học cách thắt các nút khó tuột (reff knot) Làm vậy sẽ khiến các nút thắt trông đồng đều hơn và giúp giày của bạn lúc nào cũng ôm gọn chân như khi mới buộc dây giày. Nếu bạn muốn giày của mình được buộc chặt hơn, hãy học cách thắt các nút gọi là nút Ian. Một khi bạn học được cách thắt dây giày chính xác, giày của bạn sẽ được buộc chặt và nhanh hơn, tiết kiệm thời gian cho bạn hơn. Tham khảo các video dưới đây để học thắt nút dây giày đúng cách

30 mẹo ngạc nhiên cho nhà bếp

Tay có mùi hành tỏi, chỉ cần chà lên chiếc thìa bằng thép, làm sạch chiếc ấm dính đầy canxi bằng cách đun với dấm, hay nhúng một viên đá vào nồi súp nếu nó quá nhiều dầu mỡ... Dưới đây là những mẹo cho nhà bếp của bạn.

1. Để rửa tay có mùi sau khi cắt hành, tỏi chỉ cần chà tay lên một muỗng bằng thép không gỉ khoảng 30 giây rồi mới rửa lại bằng nước. Thép hấp thụ mùi rất tốt. Nếu bạn có hạt cà phê tươi, nó cũng hấp thụ mùi cũng rất hiệp quả.

2. Nếu bạn quá tay khi nấu canh, chỉ cần thả vào nồi một miếng khoai tây để nó hấp thụ bớt lượng muối dư thừa.

3. Khi luộc trứng hãy cho muột chút muối để vỏ không bị nứt.

4. Không bao giờ đặt trái cây và cà chua trong tủ lạnh nếu bạn không muốn mất đi những lợi ích sức khỏe của nó. Nhiệt độ thấp làm giảm mùi thơm cũng như hương vị củ các loại trái cây.

6. Để làm sạch một chảo gang, không sử dụng chất tẩy rửa hay cọ nồi nếu không muốn mài mòn bề mặt chảo. Thay vào đó hãy dùng khăn giấy sạch chà xát muối lên chảo rồi rửa sạch.

Những mẹo nhỏ sẽ mang đến cho bạn nhiều niềm vui hơn trong nhà bếp. Ảnh: Thinkstock.

7. Để làm sạch chiếc ấm điện bám đầy canxi, hãy đun sôi một hỗn hợp một nửa giấm, nửa nước trong ấm. Sau đó, những mảng bám đó sẽ hết sạch.

8. Khi nồi cơm bị cháy, hãy đặt một miếng bánh mì trắng vào nồi cơm trong vòng 5 đến 10 phút để nó hấp thụ mùi.

9. Trước khi bạn thái ớt, hãy bôi một chút dầu ăn lên tay. Da tay sẽ không hấp thụ ớt cay nữa.

11. Trước khi làm món bỏng ngô trên bếp, hãy ngâm ngô trong nước khoảng 10 phút. Việc này bổ sung độ ẩm giúp ngô chín nhanh và xốp hơn bình thường.

12. Nếu bạn không xác định được trứng của mình có tươi hay không, hãy đăt chúng vào cái chậu có khoảng 10 cm nước. Trứng chìm nghĩa là nó tươi, nếu nổi là đã qua giai đoạn tươi. Và việc của bạn là hãy ăn trước những quả trứng không còn tươi nữa.

13. Loại bỏ vết trà hay cà phê trên cốc sứ của bạn bằng cách dùng hỗn hợp được tạo từ baking soda với nước chanh và kem cao răng. Vết bẩn sẽ đi dễ dàng.

Ảnh: Thinkstock.

14. Không bảo quản chuối chung với các hoa quả khác. Bởi chuối sẽ giải phóng khí làm quả khác chín nhanh. Việc tách này giúp hoa quả tươi lâu hơn.

15. Để giữ cho khoai tây không nảy mầm trong túi, hãy cho một quả táo vào với nó.

16. Khi làm sạch bể cá nhà bạn, hãy giữ lại nước cống đó. Nitơ và phốt pho trong phân cá là phân bón tốt cho cây.

17. Khi rã đông thịt trong tủ lạnh, đổ thêm một chút dấm lên trên, nó không chỉ làm mềm thịt mà còn giảm nhiệt độ đóng băng và do đó làm nó tan nhanh hơn.

18. Làm sáng đồ bạc bằng kem đánh răng.

19. Baking soda không khử mùi hiệu quả cho tủ lạnh bằng than hoạt tính. Mặc dù vậy, nó vẫn rất tốt để khử mùi cống rãnh, mặt bếp và bồn rửa mặt.

20. Mủ của rau, củ có thể khiến đôi tay bạn đen xì. Lúc này hãy chà một vài lát khoai tây đã gọt vỏ hoặc dùng dấm.

21. Bạn mua bánh mì về mà ăn không hết, hãy cho một nhánh rau cần tây tươi vào túi bánh mì và đóng kín lại. Cần tây có thể phục hồi hương vị và kết cấu cho bánh mì.

22. Nếu muối của bạn vón cục, hãy đặt vài hạt gạo vào hộp muối để  nó ấp thụ độ ẩm quá mức trong đó.

23. Băm thái hành dễ khiến bạn "rơi lệ" và chất cay khiến nước mắt bạn phải rơi tập trung ở phần gốc. Do vậy, giảm cay mắt bằng cách để gốc của nó cắt sau cùng. Có một mẹo dân gian là hãy nhai bất cứ thứ gì khi cắt hành để không bị cay mắt.

Ảnh: Thinkstock.

24. Luôn luôn giữ một cây lô hội trong nhà bếp. Nó là vô giá khi cánh tay bị xước hoặc ngón tay bị bỏng. Chỉ cần bẻ đôi lá nha đam và lấy gel bôi lên vết thương.

25. Khi làm món sup, nước sốt, thịt hầm quá nhiều dầu mỡ bạn hãy nhúng vào đó một viên đá. Đá sẽ hút chất béo, ngay sau đó bạn múc đá ra.

26. Nước đã đun sôi để nguội sẽ đóng đá nhanh hơn nước lã. Điều này có ích khi bạn muốn dùng đá sớm.

27. Nếu hai chiếc cốc của bạn dính chặt vào nhau. Tách nó dễ dàng bằng cách cho đá vào ly bên trong, đổ nước ấm vào ly bên ngoài. Thủy tinh gặp nóng sẽ nở, gặp lạnh sẽ co và bạn sẽ tách hai cốc dễ dàng.

28. Để giúp một ngăn tủ gỗ đóng mở trơn tru hơn hãy bôi nến lên ray cửa

29. Khi bị bầm tím hãy lấy một miếng bông viên tròn và ngâm trong dấm trắng rồi áp nó lên chỗ đau. Vết bầm sẽ giảm thâm và sớm biến mất.

30. Để giữ cho rau quả tươi lâu hãy bọc chúng trong báo trước khi cho chúng vào tủ lạnh.

6 bí mật các chàng quyết giữ kín

Đàn ông cũng sợ ế và cũng thích được ôm ấp vỗ về và thi thoảng cũng bật khóc...

1. Thích được ôm

Sự âu yếm thể hiện tâm trạng cũng như không khí hạnh phúc. Thật yên bình khi nằm trong vòng tay nhau, thưởng thức âm nhạc hay xem bộ phim yêu thích. Các chàng thích cảm giác có người yêu nằm cạnh vào mỗi tối. Hơi thở đều đều của người đó vào buổi tối hay sáng sớm cho chàng cảm giác an toàn và mối quan hệ bền vững.

2. Sợ thất bại khi ở trên giường

Đàn ông thường được dạy rằng, sự tự tin sẽ giải quyết được mọi chuyện. Các chàng luôn cố gắng khi ở trên giường, luôn hành động như mình biết mọi thứ, để nắm được thế chủ động, tuy nhiên, trong sâu xa, chàng cũng hồi hộp và lo lắng lắm.

3. Áp lực chuyện cưới xin

Các nàng thường nói rằng, họ bị áp lực chuyện phải làm đám cưới và có con trước khi bước qua tuổi 30. Thực tế, các chàng cũng lo sợ tương tự. Đàn ông lo sợ khi các thú vui giảm dần, tuổi già kéo đến mà vẫn chưa có ai ở bên.

4. Khủng hoảng sau tan vỡ

Phụ nữ không phải là những người duy nhất phải vượt qua khủng hoảng sau khi chia tay. Trong những thời điểm cô đơn và đau buồn nhất, đàn ông cũng đi mua sắm, gặp bạn bè, uống rượu hoặc đi chơi xa... Việc giao du, gặp gỡ nhiều người và phớt lờ chuyện đã xảy ra là cách giúp đàn ông che giấu nỗi buồn và cô đơn.

5. Ghen vì cảm thấy không an toàn

Nếu chàng cảm thấy mình không xứng với bạn gái, chàng sẽ rất dễ ghen tuông, luôn lo lắng. Để che giấu, cánh đàn ông thường khiến bạn gái phải ghen tuông trước, nhằm che giấu cảm xúc thật của mình.

6. Thỉnh thoảng cũng khóc

Đôi lúc chàng không giữ được cảm xúc của mình và sẽ tìm đến những người bạn thân hoặc cố gắng khóc trong bóng tối, để không ai thấy được phút yếu mềm ấy.